Bảo hiểm xã hội là chế độ an sinh dành cho người dân theo đó người tham gia bảo hiểm sẽ đóng bảo hiểm hàng tháng. Đối với người lao động bảo hiểm xã hội là bắt buộc tuy nhiên với những người không làm việc trong các công ty doanh nghiệp có thể lựa chọn tham gia bảo hiểm tự nguyện. Để giúp các bạn đọc hiểu thêm về vấn đề này hãy cùng BHXH tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé.
Bảo hiểm tự nguyện là gì?
Căn cứ theo khoản 3 Điều 3 luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 có quy định về bảo hiểm tự nguyện như sau:
Bảo hiểm tự nguyện (BHTN) hay bảo hiểm xã hội tư nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí, tử tuất.
Đối tượng tham gia bảo hiểm tự nguyện
Căn cứ tại khoản 4 điều 2 Luật bảo hiểm xã hội 2014 quy định về người tham gia BHTN như sau:
“4. Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng quy định tại khoản 1 Điều này“.
Theo đó, công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc tại các đơn vị đủ điều kiện tham gia BHXH tự nguyện.
Cách đóng bảo hiểm tự nguyện
Quy định tại Điều 9 Nghị định 595 QĐ-BHXH đối với người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện được lựa chọn 1 trong các phương thức đóng bảo hiểm tự nguyện sau:
- Đóng theo từng tháng 1 lần.
- Đóng 3 tháng 1 lần.
- Đóng 6 tháng 1 lần.
- Đóng 12 tháng 1 lần
- Đóng 1 lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần
✅ Trường hợp người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về độ tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu không quá 10 năm thì được đóng một lần cho những năm còn thiếu sao cho đủ 20 năm để được hưởng lương hưu.
Ví dụ: Ông A năm nay 60 tuổi và đến 1/5/2019 này ông A đóng bảo hiểm xã hội được 15 năm. Ông A có nguyện vọng tham gia BHXH tự nguyện để đủ điều kiện hưởng lương hưu, và đến ngày 05/05/2019 chọn phương thức đóng 1 lần cho 5 năm còn thiếu này. vậy đến hết tháng 5/2019 Ông A tham gia đóng đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và có đủ 60 tuổi đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định. Thời điểm hưởng lương hưu của ông A sẽ được tính từ 1/06/2019.
✅ Trường hợp người tham gia BHXH đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định mà thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu trên 10 năm. Nếu có nhu cầu thì thì tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội theo phương thức đóng hàng tháng, đóng 3 tháng 1 lần, đóng 6 tháng 1 lần, đóng 1 năm 1 lần hoặc đóng 1 lần cho đủ 5 năm cho đến khi thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm thì được đóng một lần cho những năm còn thiếu để hưởng lương hưu.
Thời điểm đóng bảo hiểm tự nguyện
Quy định tại điều 15 Nghị định 134/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Bảo hiểm xã hội về thời điểm đóng BHTN như sau:
- Trong tháng đối với phương thức đóng hằng tháng;
- Trong 03 tháng đối với phương thức đóng 03 tháng một lần;
- Trong 04 tháng đầu đối với phương thức đóng 06 tháng một lần;
- Trong 07 tháng đầu đối với phương thức đóng 12 tháng một lần.
Thời điểm đóng bảo hiểm xã hội đối với trường hợp đóng1 lần cho nhiều năm về sau hoặc đóng 1 lần cho những năm còn thiếu được thực hiện tại thời điểm đăng ký phương thức đóng và mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng.
Trường hợp quá thời điểm đóng bảo hiểm tự nguyện mà người tham gia không đóng BHXH thì sẽ được coi là tạm dừng đóng bảo hiểm tự nguyện. Nếu người tham gia muốn tiếp tục đóng thì phải đăng ký lại phương thức làm căn cứ đóng bảo hiểm tự nguyện với cơ quan bảo hiểm xã hội.
Người tham gia bảo hiểm có nguyện vọng đóng bù cho số tháng chậm đóng trước đó thì số tiền đóng bù được tính bằng tổng mức đóng của các tháng chậm đóng, áp dụng lãi gộp bằng lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm bình quân tháng đóng do bảo hiểm xã hội Việt nam công bố của năm trước liền kề năm đóng.
Thay đổi cách đóng bảo hiểm tự nguyện
Người tham gia được thay đổi phương thức đóng BHTN hoặc mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHTN. Việc thay đổi được thực hiện sau khi thực hiện xong phương thức đóng đã lựa chọn trước đó.
Trường hợp người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đã lựa chọn một trong những phương thức đóng bảo hiểm xã hội mà đủ điều kiện đóng một lần cho những năm còn thiếu (về độ tuổi và thời gian tham gia bảo hiểm xã hội) thì được lựa chọn đóng một lần cho những năm còn thiếu để hưởng lương hưu ngay khi đủ điều kiện mà không phải chờ thực hiện phương thức đóng đã chọn trước đó.
Mức đóng bảo hiểm tự nguyện
Mức đóng bảo hiểm xã hội được được người tham gia bảo hiểm tự lựa chọn theo mức thu nhập tự chọn hàng tháng. Theo quy định tại điều 87 luật bảo hiểm xã hội 2014 như sau:
“Người lao động quy định tại khoản 4 Điều 2 của Luật này, hằng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do người lao động lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất; mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.“
Đối với hình thức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thì mức đóng hàng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do người lao động lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Mức thu nhập hàng tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn quy định và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở.
Theo quyết định số 59/2015/QĐ- TTg ngày 19/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều cho giai đoạn 2016-2019 thì:
- Mức thấp nhất sẽ bằng 700.000 đồng/tháng.
- Mức cao nhất 20 lần mức lương cơ sở bằng 27.800.000 đồng.
Vậy mức thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện nó sẽ rơi vào khoảng từ 700.000 đến 27.800.000 đồng. Trường hợp nếu người lao động chọn mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện theo các mức 3 tháng, 06 tháng hoặc 12 tháng 1 lần được xác định theo công thức:
A=22% x Mtnt x t
- Mtnt: Mức thu nhập tháng
- CN: mức chuẩn nghèo của khu vực nông thôn tại thời điểm đóng (đồng/tháng)
- A: Mức đóng BHXH tự nguyện/lần
- t: phương thức đóng (hàng tháng/3 tháng/6 tháng/12 tháng)
Trường hợp người tham gia chọn mức đóng một lần cho nhiều năm về sau, tối đa không quá 5 năm một lần thì mức hưởng được tính bằng tổng mức đóng của các tháng đóng trước, chiết khấu lãi suất đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội bình quân tháng do BHXH Việt Nam công bố của các năm trước liền kề với các năm đóng. Công thức mức đóng sẽ là:
- T1: Mức đóng một lần cho n năm về sau (đơn vị: VNĐ).
- Mi: Mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện chọn tại thời điểm đóng (đồng/tháng).
- r: Lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng do BHXH Việt Nam công bố của năm trước liền kề với năm đóng (%/tháng).
- n: Số năm đóng trước do người tham gia BHXH chọn, nhận một trong các giá trị từ 2 đến 5.
- i: Tham số tự nhiên có giá trị từ 1 đến (n x 12).
Mức hưởng bảo hiểm tự nguyện
Người tham gia BHTN được hưởng quyền lợi theo 2 chế độ BHTN là chế độ tử tuất, hưu trí và chế độ bảo hiểm xã hội 1 lần giống như người tham gia bảo hiểm bắt buộc. Bạn đọc có thể tìm hiểu chi tiết về quyền lợi của 2 chế độ này tại bài viết: Bảo hiểm xã hội tự nguyện & mức hưởng mới áp dụng 2020
Mua bảo hiểm tự nguyện ở đâu?
Theo Công văn 777/BHXH-BT, từ ngày 01/01/2016 trở đi, nếu muốn tham gia bảo hiểm tự nguyện thì người dân bắt buộc phải tham gia theo hộ gia đình.
Hiện tại, bảo hiểm tự nguyện theo hộ gia đình không được bán tại các bệnh viện, cơ sở khám, chữa bệnh mà chỉ được đăng ký tại địa phương. Mỗi địa phương hiện nay cũng có rất nhiều điểm đăng ký, tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia gồm có:
- Cơ quan Bảo hiểm xã hội xã/phường/thị trấn nơi cư trú
- Đại lý thu bảo hiểm xã hội.
Tạm kết
Như vậy thông qua bài viết trên đây chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về khái niệm bảo hiểm tự nguyên, mức đóng và mức hưởng đối với các chế độ của BHTN. Hy vọng rằng bài viết trên đây đã mang đến cho bạn đọc những kiến thức hữu ích nhất
✅ Có thể bạn quan tâm:
Để lại một phản hồi